آتش، دشمن بی‌رحمی است که می‌تواند هر لحظه و در هر مکانی در کمین باشد. برای مقابله با این تهدید، تجهیزات آتش نشانی، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. یکی از مهم‌ترین این تجهیزات، کپسول آتش نشانی است. کپسول‌های آتش نشانی در انواع مختلف و با مواد اطفایی متنوع تولید می‌شوند و در مکان‌های متنوعی مانند: منازل، ادارات، کارخانه‌ها و… مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که چگونه می‌توان از عملکرد صحیح و به موقع این دستگاه اطمینان حاصل کرد؟ پاسخ این سؤال در یکی از اجزای مهم کپسول آتش نشانی نهفته و آن درجه کپسول آتش نشانی یا مانومتر است.
مانومتر یا فشارسنج کپسول آتش نشانی، وسیله‌ای است که برای اندازه‌گیری فشار گاز درون کپسول استفاده می‌شود. این فشارسنج کوچک اما بسیار مهم، نشان می‌دهد که آیا کپسول آتش نشانی به اندازه کافی شارژ شده است یا خیر. با بررسی منظم مانومتر، می‌توانید از آمادگی کپسول آتش نشانی برای مقابله با آتش‌سوزی اطمینان حاصل کنید. در واقع، مانومتر مانند قلب کپسول آتش نشانی است که از سلامت و عملکرد صحیح آن خبر می‌دهد. در ادامه مقاله، به بررسی دقیق‌تر درجه کپسول آتش نشانی خواهیم پرداخت.
فشار کپسول آتش نشانی چند بار است؟
آیا می‌دانید چه چیزی به کپسول آتش نشانی جان می‌بخشد؟ درست است، فشار! فشار مناسب درون کپسول آتش نشانی، نیروی محرکه‌ای است که مواد اطفایی را به سمت آتش هدایت می‌کند و به شما این امکان را می‌دهد تا آتش‌سوزی‌های کوچک را به سرعت مهار کنید. اما این فشار دقیقاً چقدر باید باشد؟
فشار استاندارد کپسول آتش نشانی بین 11 تا 18.5 بار است. این محدوده فشار، بهترین عملکرد را برای اطفای حریق تضمین می‌کند. اگر فشار کپسول از این محدوده کمتر یا بیشتر باشد، ممکن است در هنگام استفاده، مواد اطفایی به اندازه کافی خارج نشوند یا حتی کپسول آسیب ببیند؛ اما چرا فشار کپسول آتش نشانی این‌قدر مهم است؟
- پرتاب مؤثر مواد اطفایی: فشار مناسب باعث می‌شود مواد اطفایی با سرعت و دقت بیشتری به سمت آتش پرتاب شوند و در نتیجه آتش سریع‌تر خاموش شود.
- عملکرد صحیح مکانیزم اطفاء حریق: تمام مکانیزم‌های داخلی کپسول آتش نشانی برای کار در یک محدوده فشار مشخص طراحی شده‌اند.
- ایمنی: فشار بیش از حد می‌تواند باعث انفجار کپسول شود و فشار کم نیز باعث کاهش کارایی آن می‌گردد.
چگونه از فشار مناسب کپسول اطمینان حاصل کنیم؟
- مانومتر یا فشارسنج: تمام کپسول‌های آتش نشانی به یک فشارسنج مجهز هستند که فشار داخل کپسول را نشان می‌دهد. با بررسی دوره‌ای این فشارسنج می‌توانید از مناسب بودن فشار کپسول اطمینان حاصل کنید.
- سرویس دوره‌ای: کپسول‌های آتش نشانی باید به طور مرتب توسط افراد متخصص سرویس و شارژ گردند تا از سلامت و کارایی آن‌ها اطمینان حاصل شود.
به یاد داشته باشید یک کپسول آتش نشانی با فشار مناسب، اولین خط دفاعی شما در برابر آتش‌سوزی است؛ بنابراین، همواره از سلامت و کارایی کپسول خود اطمینان حاصل نمایید.
کاربرد فشار سنج در کپسول های اطفاء حریق
فشارسنج یا مانومتر، یکی از اجزای حیاتی کپسول‌های آتشنشانی است که نقش مهمی در اطمینان از عملکرد صحیح این تجهیزات ایفا می‌کند. در متن ذیل، به بررسی کاربردهای این ابزار مهم می‌پردازیم:
- اندازه‌گیری فشار داخلی کپسول: مهم‌ترین وظیفه فشارسنج، اندازه‌گیری فشار گاز درون کپسول است. این فشار، نیروی محرکه‌ای است که مواد اطفایی را به سمت آتش هدایت می‌کند. با بررسی فشارسنج، می‌توان از کافی بودن فشار گاز برای اطفاء حریق اطمینان حاصل کرد.
- کنترل شارژ کپسول: فشارسنج به عنوان یک شاخص، برای تعیین زمان مناسب شارژ مجدد کپسول عمل می‌کند. با کاهش فشار گاز درون کپسول، عقربه فشارسنج به سمت محدوده قرمز حرکت می‌کند و این نشان‌دهنده نیاز به شارژ مجدد کپسول است.
- تشخیص نشت گاز: در صورت وجود نشتی در کپسول، فشار گاز به مرور زمان کاهش می‌یابد و این کاهش فشار توسط فشارسنج قابل تشخیص است؛ بنابراین، فشارسنج به عنوان یک ابزار تشخیص نشتی نیز عمل می‌کند.
- تعیین وضعیت سلامت کپسول: فشارسنج می‌تواند به عنوان یک شاخص برای بررسی سلامت کلی کپسول استفاده شود. تغییرات ناگهانی و غیرعادی در فشار گاز ممکن است بیانگر وجود مشکل در کپسول باشد.
- اطمینان از عملکرد صحیح مکانیزم اطفاء حریق: فشار مناسب گاز درون کپسول، برای عملکرد صحیح تمام مکانیزم‌های داخلی کپسول از جمله شیر خروجی، لوله هدایت و نازل ضروری است.
در مجموع، فشارسنج در کپسول‌های آتشنشانی به عنوان یک ابزار تشخیصی و کنترلی عمل می‌کند که به ما امکان می‌دهد از وضعیت سلامت و آمادگی کپسول برای مقابله با آتش‌سوزی اطمینان حاصل کنیم. با استفاده از فشارسنج، می‌توانیم از بروز حوادث ناگوار ناشی از نقص در کپسول‌های آتشنشانی جلوگیری کنیم.
چرا کپسول co2 مانومتر ندارد
شاید برایتان سؤال پیش آمده باشد که چرا برخلاف بسیاری از کپسول‌های آتشنشانی، کپسول‌های CO2 فاقد مانومتر (فشارسنج) هستند؟ پاسخ به این سؤال ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. گاز دی‌اکسیدکربن یا CO2 که در این کپسول‌ها استفاده می‌شود، یک ویژگی منحصربه‌فرد با نام فشار ثابت دارد.
برخلاف سایر گازهایی که فشار آن‌ها متناسب با دما و حجم تغییر می‌کند، فشار گاز CO2 در دمای محیط تقریباً ثابت و برابر با 830 psi است. به عبارت دیگر، فرقی نمی‌کند کپسول CO2 شما نیمه پر باشد یا پر، فشار داخل آن همیشه تقریباً یکسان خواهد بود.
حالا تصور کنید که ما یک مانومتر روی کپسول CO2 نصب کنیم. این مانومتر چه اطلاعات مفیدی می‌تواند به ما بدهد؟ در بهترین حالت، این مانومتر همیشه یک عدد ثابت را نشان خواهد داد! یعنی 830 psi. پس وجود مانومتر در این حالت نه تنها کاربردی ندارد، بلکه هزینه ساخت کپسول را نیز افزایش می‌دهد. دلایل دیگر عدم وجود مانومتر در کپسول‌های CO2 را در متن ذیل آورده‌ایم:
- سادگی طراحی: حذف مانومتر باعث ساده‌تر شدن طراحی و ساخت کپسول می‌شود.
- کاهش هزینه: حذف یک قطعه از کپسول، به طور مستقیم هزینه تولید آن را کاهش می‌دهد.
- کاهش احتمال خرابی: مانومتر یک قطعه مکانیکی است که احتمال خرابی آن وجود دارد. حذف این قطعه، احتمال خرابی کپسول را کاهش می‌دهد.
پس نتیجه می‌گیریم که عدم وجود مانومتر در کپسول‌های CO2 نه تنها یک ایراد نیست، بلکه یک مزیت محسوب می‌شود. این طراحی ساده و بهینه، باعث شده است که کپسول‌های CO2 به یکی از پرکاربردترین و قابل اعتمادترین ابزارهای اطفاء حریق تبدیل شوند.
اگرچه کپسول‌های CO2 مانومتر ندارند؛ اما این بدان معنا نیست که نیازی به بررسی و نگهداری آن‌ها نیست. کپسول‌های CO2 نیز مانند سایر کپسول‌های آتشنشانی، باید به صورت دوره‌ای سرویس و شارژ شوند تا از عملکرد صحیح آن‌ها اطمینان حاصل شود.
اجزا مانومتر
مانومتر یا فشارسنج، ابزاری دقیق برای اندازه‌گیری فشار گاز یا مایع است. این ابزار در صنایع مختلفی از جمله: نفت، گاز، پتروشیمی، پزشکی و… کاربرد گسترده‌ای دارد. مانومتر از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام نقش مهمی در عملکرد آن ایفا می‌کنند. در ادامه متن، به بررسی برخی از اجزای اصلی مانومتر می‌پردازیم:
محفظه محافظ دایره ای از جنس شیشه ای
این محفظه، قلب تپنده مانومتر است. ماده‌ای که فشار آن باید اندازه‌گیری شود، به این محفظه وارد می‌شود و با اعمال فشار بر یک دیافراگم یا لوله مویین، باعث حرکت عقربه نشانگر می‌شود. جنس شیشه‌ای این محفظه به دلیل شفافیت، امکان مشاهده مستقیم تغییرات فشار را فراهم می‌کند و همچنین مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد.
عقربه نشانگر
عقربه نشانگر، متصل به دیافراگم یا لوله مویین درون محفظه است. با تغییر فشار، دیافراگم یا لوله مویین حرکت کرده و در نتیجه عقربه نیز حرکت می‌کند. محل توقف عقربه روی صفحه مدرج، مقدار فشار را نشان می‌دهد. جنس عقربه‌ها معمولاً از آلومینیوم یا فولاد ضدزنگ است تا در برابر خوردگی مقاوم باشند.
یک صفحه برای نشان دادن وضعیت
صفحه مدرج، یک صفحه دایره‌ای است که روی آن اعداد و واحدهای اندازه‌گیری فشار (مانند بار، پاسکال، psi و…) درج شده است. عقربه نشانگر با حرکت روی این صفحه، مقدار فشار را نشان می‌دهد. جنس صفحه مدرج معمولاً از پلاستیک یا فلز مقاوم در برابر حرارت و رطوبت است.
هنگامی که سیالی با فشار مشخص به محفظه مانومتر وارد می‌شود، به دیافراگم یا لوله مویین درون محفظه فشار وارد می‌کند. این فشار باعث تغییر شکل دیافراگم یا جابجایی ستون مایع در لوله مویین می‌شود. این تغییر شکل یا جابجایی، به صورت مکانیکی به عقربه نشانگر منتقل شده و باعث حرکت آن روی صفحه مدرج می‌شود. محل توقف عقربه، مقدار فشار سیال را نشان می‌دهد.
علاوه بر اجزای ذکر شده، مانومترها ممکن است دارای اجزای دیگری مانند: اتصالات، شیرهای تنظیم و دماسنج نیز باشند. انتخاب نوع و تعداد این اجزا به کاربرد و دقت مورد نظر مانومتر بستگی دارد.
انواع فشار سنج
فشارسنج‌ها ابزارهای دقیق و پرکاربردی هستند که برای اندازه‌گیری فشار سیالات (گاز یا مایع) در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر کدام از این ابزارها، دارای ساختار و کاربرد خاصی هستند. پس با ما همراه شوید تا با انواع مختلف فشارسنج آشنا گردید.
فشارسنج دیافراگمی
فشارسنج دیافراگمی، یکی از ساده‌ترین انواع فشارسنج است که از یک دیافراگم فلزی انعطاف‌پذیر تشکیل شده است. این دیافراگم به یک محفظه حاوی سیال متصل است. با افزایش فشار سیال، دیافراگم خمیده شده و این انحراف به وسیله یک مکانیزم مکانیکی یا الکتریکی به یک عقربه یا نشانگر منتقل می‌شود. عقربه نیز روی یک صفحه مدرج حرکت کرده و مقدار فشار را نشان می‌دهد.
مزایای فشارسنج دیافراگمی
- ساختار ساده و بادوام
- دقت مناسب در اندازه‌گیری فشارهای پایین
- حساسیت بالا به تغییرات فشار
کاربردها
- اندازه‌گیری فشار در سیستم‌های تهویه مطبوع
- اندازه‌گیری فشار در مخازن تحت فشار
- اندازه‌گیری فشار در فرآیندهای صنعتی
فشارسنج کپسولی
فشارسنج کپسولی شباهت زیادی به فشارسنج دیافراگمی دارد، با این تفاوت که به جای دیافراگم از یک عنصر حساس کپسولی شکل استفاده می‌شود. این عنصر کپسولی معمولاً از جنس فولاد ضدزنگ ساخته شده و به صورت یک لوله توخالی است که یک سر آن بسته و سر دیگر آن به محفظه حاوی سیال متصل است. با افزایش فشار، لوله کپسولی منبسط شده و این انبساط به عقربه نشانگر منتقل می‌شود.
مزایای فشارسنج کپسولی
- دقت بالا در اندازه‌گیری فشار
- مقاومت در برابر شوک و لرزش
- قابلیت استفاده در محیط‌های خورنده
کاربردها
- اندازه‌گیری فشار در سیستم‌های پنوماتیک و هیدرولیک
- اندازه‌گیری فشار در سیستم‌های تبرید
- اندازه‌گیری فشار در صنایع شیمیایی
فشارسنج بوردونی
فشارسنج بوردونی، از یک لوله خمیده و بسته شده در یک انتها تشکیل شده است. هنگامی که فشار به داخل لوله وارد می‌شود، لوله تمایل دارد تا راست شود. این انحراف به وسیله یک مکانیزم مکانیکی به عقربه نشانگر منتقل می‌شود.
مزایای فشارسنج بوردونی
- دقت بالا در اندازه‌گیری فشار
- ساختار ساده و بادوام
- قابلیت استفاده در محیط‌های سخت
کاربردها
- اندازه‌گیری فشار در دیگ‌های بخار
- اندازه‌گیری فشار در کمپرسورها
- اندازه‌گیری فشار در سیستم‌های هیدرولیک
انتخاب نوع فشارسنج مناسب به عوامل مختلفی از جمله: محدوده اندازه‌گیری فشار، دقت مورد نیاز، نوع سیال، شرایط محیطی و هزینه بستگی دارد. هر یک از انواع فشارسنج‌ها دارای مزایا و محدودیت‌های خاص خود هستند؛ بنابراین، قبل از انتخاب فشارسنج، باید به دقت نیازهای خود را بررسی کنید.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که بررسی کردیم، درجه کپسول آتشنشانی نشان‌دهنده نوع ماده اطفایی درون آن و مناسب بودن آن برای انواع مختلف آتش‌سوزی است. انتخاب نادرست نوع کپسول می‌تواند نه تنها آتش را مهار نکند، بلکه در برخی موارد حتی آن را پخش نماید.
برای خرید انواع کپسول آتشنشانی باکیفیت و مطابق با استانداردهای ایمنی، می‌توانید به فروشگاه ایمن شیم مراجعه کنید. فروشگاه ایمن شیم، یکی از معتبرترین مراکز فروش لوازم آتش نشانی تهران است که طیف گسترده‌ای از محصولات را با بهترین قیمت به مشتریان ارائه می‌دهد.
